Bart Brandsma heeft in zijn boek Polarisatie, een aanrader, heel mooi uitgelegd dat het aantal aanwezige complottheorieën een goede graadmeter is voor polarisatie. Waarbij hij aangeeft dat een complottheorie een escape is om het eigen gelijk te krijgen en eraan vast te kunnen houden op het moment dat alle feiten het tegendeel bewijzen.
En dan denk je dat een goede, openbare discussie met veel spelers de feiten wel boven tafel zal krijgen en de gemoederen wel zal bedaren. Niets is minder waar. Een ander kenmerk van toenemende polarisatie is dat als de hoeveelheid gespreksstof toeneemt, de redelijkheid afneemt. Polarisatie speelt namelijk niet in het hoofd, maar in de onderbuik. En die onderbuikgevoelens laat je niet zo maar los als je er jaren lang in hebt geïnvesteerd, ook niet in het licht van keiharde feiten. Herken jij jezelf hierin? Velen denken van niet, en toch is gelijkenis dé bron van polarisatie.
Polarisatie speelt ook een hele belangrijke rol in de natuur (en niet alleen omdat wij natuur zijn). Het staat mede aan de basis van de harmonie die velen zo aantrekkelijk vinden in de natuur. De wereld op zijn kop.
Natuurlijk aanpassen is het primaire proces in de natuur.
Natuurlijk communiceren beïnvloedt gedrag.
Natuurlijk leiderschap is onontbeerlijk, maar kent vele gedaanten.
Natuurlijk samenspel is de belangrijkste stuwende kracht in de natuur.